Page 69 - ATAG21_Bildiri_Kitap

Yatağan Fayı’nın Jeomorfolojik ve Paleosismolojik Özellikleri

Basmenji, M. (1), Akyüz, H. S. (1), Kırkan, E. (1), Aksoy, M. E. (2), Uçarkuş, G. (1), Zabcı, C.
(1), Yakupoğlu, N. (1), Dikbaş, A. (1), Yazıcı, M. (1)

(1) İstanbul Teknik Üniversitesi, Jeoloji Bölümü, Ayazağa, İstanbul
(2) Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Jeoloji Bölümü, Muğla
Sorumlu Yazar: Basmenji, M. (basmenji17@itu.edu.tr)

Batı Anadolu dünyanın en sık deprem üreten bölgelerinden birisidir. Bu bölgedeki K-G
yönlü tektonik açılma yaklaşık olarak D-B yönlü horst-graben sistemleri oluşturmaktadır. Ege
bölgesinde Edremit, Bakırçay-Soma, Simav, Gediz, Küçük Menderes, Büyük Menderes, Gökova
Grabenleri ve bu grabenleri sınırlayan Kaz, Madra, Yunt, Boz, Aydın, Menteşe Dağları Horstları
bulunur. Söz konusu olan bu sisteme verev bir şekilde konumlanan KB-GD ve KD-GB yönlü
faylar bölgenin tektonik rejimini karakterize etmektedir. Yatağan ilçesi Muğla ilinin 27 km
KB‟da yer alır. Yatağan Fayı, Yatağan ilçesinın 5 km batısındaki Yeniköy civarında başlayıp,
GD‟ya doğru Bayır beldesinin batısından geçerek Salihpaşalar Köyüne kadar yaklaşık olarak 25
km boyunca uzanır ve Yatağan-Bayır Havzası‟nın GB kenarını sınırlar. Yatağan Fayı‟nın
uzanımı boyunca normal bileşen hakimdir, ancak bazı mostralarda hafif sağ yanal bileşen
gözlenir. Fayın doğrultusu K40-75°B arasında değişiklik göstermektedir. Fay şevinin mostra
verdiği bölgelerde düşeye yakın bir açıyla (≥80°KD) uzanan kireçtaşı fay şevleri
gözlenebilmektedir ve söz konusu olan bu yapılar morfolojide keskin çizgisel izler
oluşturmaktadır.

Yatağan Fayı‟nın jeomorfolojik ve paleosismolojik özelliklerini araştırmak amacıyla ilk
etapta fayın morfolojideki izleri arazide incelenerek bir fay haritasi çizilmistir ve haritalama
çalışmaları esnasında uygun hendek yerleri belirlenmistir. Fayın doğrultusuna dik bir şekilde
toplam olarak dört adet hendek açılmıştır. İlk bulgular iki hendekte son depereme ait izler
göstermektedir. Açılan ilk hendekte (Bahçeyaka-1) akarsu çökellerinin arasında faydan uzağa
doğru kamalanan ve köşeli kireçtaşi çakıllarından oluşan bir kolüvyon görülmüştür, kolüvyon
kamasının daha uzağında ise bir antitetik fay saptanmıştır. Bu yapı genç akarsu çökelleri ile
örtülmüştür ve kolüvyon verisi ile birlikte son depreme ait oldugu düşünülmektedir. Açılan
Bahçeyaka-3 hendeğinde ise ana yapıyla uyumlu fay kollarının genç akarsu çökelleri tarafından
örtüldüğü gözlenmiştir. Bu fay kollarının son depreme ait oldukları anlaşılmıştır. Hendeklerden
alınan Optik Uyarmalı Luminesans (Optically stimulated luminescence - OSL) ve kütle (bulk)
örneklerinin yaşlandırılması sonucunda son depremin tarihi ile ilgili veriler elde edilecektir. Bu
çalışma 116Y179 No‟lu TÜBİTAK projesi tarafından desteklenmektedir.

Anahtar Kelimeler: Yatağan Fayı, paleosismoloji, hendek, depremsellik

53