Page 72 - ATAG21_Bildiri_Kitap

06 – 14 Şubat 2017 Ayvacık (Çanakkale) Deprem Fırtınası – Saha Gözlemleri ve

Değerlendirme

Kürçer, A., Elmacı, H.

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı, Yer Dinamikleri Araştırma
Koordinatörlüğü, Aktif Tektonik Araştırmalar Birimi, Çankaya, Ankara
Sorumlu Yazar: Kürçer, A. (akin.kurcer@mta.gov.tr)

06-14 Şubat 2017 tarihleri arasında, deprem dış merkez alanı Biga Yarımadası‟nın
güneybatı köşesine rastlayan bir bölgede, yaklaşık 1200 deprem ile temsil olunan bir deprem
fırtınası meydana gelmiştir. Deprem fırtınasına kaynaklık eden fayın tanımlanması, depremlerin
bölgedeki jeotermal kaynaklarla ilişkisinin araştırılması ve meydana gelen hasarın jeolojik
yapıyla olası ilişkisinin belirlenmesi amacıyla, deprem fırtınasının yoğunlaştığı Tuzla,
Yukarıköy, Taşağıl Köyü ve bu alanın batısındaki sahil kesiminde saha gözlemleri yapılmıştır.
Ayrıca, depremler sırasında geliştiği anlaşılan bazı kılcal çatlakların yüzey kırığı olup
olmadığının araştırılması amacıyla Tuzla Köyü‟nün 780 m. kuzeybatısında bir hendek
kazılmıştır. Tuzla Köyü civarında kuyu içi sıcaklığı 174°C olan Tuzla Jeotermal Alanı
bulunmaktadır. Deprem öncesinde, sırasında ve sonrasında jeotermal sistemlerin depremlerle
etkileşimi öngörüsünden hareketle, doğal su ve gaz çıkış noktalarında ve işletilen kuyularda bazı
gözlemler ve ölçümler yapılmıştır. Depremlerin dış merkez dağılımları ve fay düzlemi çözümleri
dikkate alındığında, söz konusu deprem fırtınasının KB-GD doğrultulu, sağ yanal doğrultu atım
bileşenli Tuzla normal fayından kaynaklandığı değerlendirilmiştir. Tuzla Fayı, 15 km
uzunluğunda, K75°-85°B genel doğrultulu, yüzeyde 65°-80° GB‟ya eğimli, sağ yanal doğrultu
atım bileşeni olan (Şekil 6c – yan yatım açısı 50° GB‟ya) normal bir faydır. Tuzla Fayı‟nın eğimi
yüzeyde 65°-80° arasında değişmektedir. Faylanma mekanizma çözümlerinde, GB‟ya eğimli fay
düzlemlerinin odakta 45°-50° eğimli olduğu için Tuzla Fayı‟nın derine doğru listrik bir
geometriye sahip olduğunu değerlendirilmiştir. Bu nedenle deprem fırtınasının dış merkez alanı
Tuzla Fayı‟nın yaklaşık 7 km güneybatısında yer almaktadır. 15 km uzunluğundaki Tuzla
Fayı‟ndan kaynaklanabilecek en büyük depremin büyüklüğü Mw=6,41 olarak hesaplanmıştır.
Ayvacık deprem fırtınası ile 14 Şubat 2017 tarihine kadar açığa çıkan toplam enerji miktarı
yaklaşık Mw=5,9 büyüklüğünde bir depreme karşılık gelmektedir. Depremlerin, Tuzla Fayı‟nın
üretebileceği en büyük deprem büyüklüğü olan Mw=6,41 sonucunda açığa çıkacak olan toplam
enerjiye ulaşıncaya kadar devam etmesi öngörülmüştür. Depremlerin zamansal ve mekansal
dağılımları göz önüne alındığında kırılmanın 06 Şubat 2017 tarihinde başladığı ve depremlerin
güneydoğuya doğru göç ettiği anlaşılmaktadır. Tuzla Jeotermal Alanı Biga Yarımadası‟nın en
sıcak jeotermal alanıdır. Kuyu dibi sıcaklığının 174 °C olduğu sahada, jeotermal akışkanlarda
deprem sırasında ve sonrasında bazı fiziksel ve jeokimyasal değişimler meydana gelmiştir. Genel
olarak basınç, sıcaklık ve statik su seviyesinde kayda değer düşüşler meydana gelmiş, buna
karşın su kimyasında kayda değer bir değişim gözlenmemiştir. Jeotermal işletmeler Tuzla
örneğinde olduğu gibi volkanik bir arazide yer alıyor ise, hidrotermal çözeltiler derinlerdeki
volkanik kayaçlar içerisinde kaolenleşme benzeri alterasyonlara neden olmakta ve bu durum
kayaçların içsel sürtünme katsayılarını düşürmektedir. Buna bağlı olarak da orta büyüklükteki bir
deprem ile başlayan olağan bir deprem etkinliği bir deprem fırtınasına dönüşebilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Ayvacık deprem fırtınası, Tuzla Fayı, Biga Yarımadası, jeotermal

56