Page 49 - ATAG21_Bildiri_Kitap

Kumdanlı Fayı'nın Aktif Tektonik Özellikleri ve Paleosismolojik Davranışı, Isparta

Büklümü, Güneybatı Anadolu

Özalp, S. (1), Elmacı, H. (1), Kara, M. (2), Güldoğan, Ç.U. (1), Gürboğa, Ş. (3), Duygu, L. (1)

(1) MTA Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı 06800 Çankaya/Ankara
(2) MTA Genel Müdürlüğü, Doğu Akdeniz Bölge Müdürlüğü 01360 Çukurova/Adana
(3) MTA Genel Müdürlüğü, Deniz Araştırmaları Dairesi Başkanlığı 06800 Çankaya/Ankara
Sorumlu Yazar: Özalp, S. (selim.ozalp@mta.gov.tr)

Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmekte olan Türkiye
Paleosismoloji Araştırmaları Projesi (TÜRKPAP)‟nin 2016 çalışma planı kapsamında, Isparta
Büklümü içinde yer alan önemli çöküntü alanlarından biri olan Eğirdir Gölü ve yakın
çevresindeki diri fayların paleosismolojik davranışları araştırılmıştır. Bu kapsamda kuzeydeki
Hoyran Gölü ile güneydeki Eğirdir Gölü‟nü birbirinden ayıran Kumdanlı ve Senirkent fayları
detaylı olarak incelenmiştir. Bu çalışmada Kumdanlı Fayı‟nın aktif tektonik özellikleri tanıtılmış
ve geç Pleyistosen-Holosen aktivitesine ilişkin paleosismolojik bulgular sunulmuştur.

Kumdanlı Fayı, güncellenmiş Türkiye Diri Fay Haritası‟nda 25 km uzunlukta, K50°D
genel doğrultulu, 65°-80°KB eğimli Holosen fayı olarak tanımlanmıştır. Fay, eğim atımlı normal
karakterde olup, çok az sol yanal doğrultu atım bileşenine sahiptir. Morfolojik olarak daha
yüksekte olan fayın taban (güney) bloğu başlıca Triyas-Pliyosen zaman aralığında çökelmiş
kırıntılı-karbonatlı kayaçlardan oluşmaktadır. Tavan blok ise genel olarak Kuvaterner yaşlı
kırıntılı çökellerden meydana gelmektedir. Kumdanlı fayı kuzey ve güney olmak üzere iki
segmentten oluşmaktadır. 16 km uzunluğundaki kuzey segment, KD‟da Celeptaş köyünün
kuzeyinden başlayıp GB‟da Kumdanlı ve Gökçeali yerleşkelerinden geçerek Aşağı Tırtar
köyünün kuzeyinde son bulmaktadır. 17 km uzunluğundaki güney segment ise Yukarı Tırtar ve
Kemer Boğazı arasında kalan alanda haritalanmış olup, Aşağı Tırtar köyü batısından itibaren
yaklaşık 8 km‟lik bölümü ile Hoyran Gölü‟nün doğu kıyısını kontrol etmektedir.

Tarihsel dönem deprem kayıtları incelendiğinde, Kumdanlı Fayı ile ilişkilendirilebilecek
herhangi bir yıkıcı deprem bulunmamaktadır. Bunun yanında aletsel dönemde küçük ölçekte
depremlerin varlığı bilinmektedir. Bu çalışma kapsamında, Kuzey ve Güney segmente ait
paleosismolojik özelliklerin ortaya konması amacıyla hendek çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Hendek duvarlarının sedimantolojik, stratigrafik ve yapısal özellikler bakımından incelenmesi,
haritalanması ve yorumlanması sonucunda, Kumdanlı Fayı üzerinde geç Pleyistosen-Holosen
döneminde yüzey kırığı oluşturmuş deprem izlerine rastlanmıştır. Bu depremleri
tarihlendirebilmek amacıyla hendek duvarlarından radyometrik yaş tayini yapmak üzere örnekler
alınmıştır. Bu örneklerden elde edilen yaş bulgularına göre Kumdanlı Fayı Kuzey segmenti
üzerinde yüzey kırığı oluşturmuş en son deprem geç Pleyistosen döneminde meydan gelmiş
olmalıdır. Kumdanlı Fayı Güney segmenti üzerinde ise son 1500 yıl içerisinde yüzey kırığı
oluşturmuş en az bir deprem izi belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Kumdanlı Fayı, paleosismoloji, aktif tektonik, Isparta Büklümü, GB
Anadolu, TÜRKPAP

33